PHÁT HIỆN BIỂU HIỆN TÁC DỤNG PHỤ KHI SỬ DỤNG CORTICOID KÉO DÀI Ở TRẺ
Vừa qua, Khoa Nhi – Bệnh viện Đại học Y Dược Buôn Ma Thuột đã tiếp nhận điều trị trường hợp bé trai 3 tuổi nhập viện với tình trạng viêm phổi, gương mặt phù nề, rậm lông bất thường do lạm dụng corticoid kéo dài.
Corticoid là thuốc gì?
Corticoid là một trong những nhóm thuốc được dùng để điều trị nhiều bệnh cảnh lâm sàng khác nhau và có cấu trúc khung steroid, do ức chế phospholipase A2 nên giảm các tổng hợp chất trung gian gây viêm như các eicosanoid từ đó ngăn chặn triệt để phản ứng viêm.
Ngoài tác dụng kháng viêm, Corticoid còn có tác dụng chống dị ứng và ức chế miễn dịch, do đó Corticoid là nhóm thuốc hầu như không thể thiếu trong các bệnh lý miễn dịch như: chàm nặng, hen, hội chứng thận hư, bệnh cầu thận, viêm khớp miễn dịch, giảm tiểu cầu miễn dịch….
Đối với bệnh lý đường hô hấp, Corticoid thường được dùng như một cách hạn chế, đặc biệt thường dùng trong hen, viêm thanh khí phế quản, viêm mũi dị ứng. Một số bệnh lý đường hô hấp khác do tác nhân siêu vi hay vi khuẩn hoàn toàn không có chỉ định dùng Corticoid, tuy nhiên nó lại có mặt trong nhiều đơn thuốc điều trị các bệnh này.
Thuốc corticoid chính là “con dao 2 lưỡi” nếu ba mẹ lạm dụng cho bé trong thời gian dài
Những tác dụng phụ nguy hiểm khi lạm dụng Corticoid
Nếu không dùng Corticoid theo đúng chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, sức đề kháng của bé có thể bị giảm, dẫn đến dễ bị nhiễm khuẩn (lao phổi, nấm da, zona, thủy đậu…), loãng xương (xương bị mất chất vôi, mỏng dần nên rất dễ bị gãy).
Ngoài ra, lạm dụng thuốc Corticoid còn gây ra nhiều tác dụng phụ như:
– Viêm loét dạ dày
– Suy giảm hệ miễn dịch
– Loãng xương, ảnh hưởng phát triển chiều cao
– Tích mỡ, tích nước trong cơ thể
– Rối loạn tâm thần
– Tăng huyết áp, đái tháo đường …
– Suy thượng thận cấp nếu ngưng thuốc đột ngột.
Triệu chứng suy giảm hệ miễn dịch do lạm dụng corticoid
Hiện nay, có nhiều ba mẹ lầm tưởng con cứ ốm vặt hay sốt thì chỉ cần uống corticoid là khỏe. Vì khi trẻ bị sốt cao, cơ thể đang gồng mình sinh miễn dịch để chống lại bệnh tật, do đó uống corticoid vào thời điểm này sẽ làm đáp ứng miễn dịch của cơ thể giảm xuống, giúp trẻ hạ sốt nhanh ….Tuy nhiên, đây thực tế là một phản ứng gây ra các hậu quả nặng nề cho các cơ quan của cơ thể như biến dạng khớp, co thắt các mạch máu thận, gan…
Do vậy, các bác sĩ BUH khuyến nghị ba mẹ nên cẩn trọng khi sử dụng corticoid cho trẻ. Nếu con buộc phải dùng Corticoid trong thời gian dài, ba mẹ nên đưa bé tái khám và thực hiện các xét nghiệm định kỳ theo chỉ định của bác sĩ để phát hiện sớm các tác dụng phụ (nếu có).
Hiện tượng lông rậm bất thường khi trẻ sử dụng corticoid quá liều và không đúng chỉ định.
Đặc biệt, nếu con trẻ có những dấu hiệu sau, ba mẹ cần đưa bé khám ngay:
- Mọc nhiều mụn trứng cá, rậm lông
- Suy giảm sức khỏe tâm trí
- Mất ngủ, dễ nóng giận, xuất hiện các cơn hưng phấn hoặc trầm cảm…
- Sốt, ớn lạnh
- Tức ngực, khó thở
- Cảm giác khát nước nhiều
- Phù tay, chân
- Đau dạ dày
- Da teo mỏng, dễ bị bầm tím
BUH điều trị viêm phổi kèm biến chứng do corticoid kéo dài ở bé trai 3 tuổi
Bệnh nhân nhi nhập viện trong tình trạng viêm phổi, gương mặt phù nề, rậm lông bất thường do lạm dụng corticoid.
Trước đó bé bị viêm hô hấp nên người nhà tự đưa trẻ tới phòng khám bên ngoài và được kê thuốc điều trị bệnh, giúp ăn ngon, mau tăng cân nhưng lại không đắt tiền – theo lời người cho thuốc. Được biết loại thuốc bé đang dùng là dexamethason (hay còn gọi là corticoid). Sau khi dùng thuốc, bé đỡ ho, đỡ sốt nhanh, thở dễ chịu hơn nhưng sau khi sử dụng liên tục trong khoảng 2 tuần thì cháu bắt đầu xuất hiện những dấu hiệu bất thường như: tóc mọc thấp, lan ra phía trán, xuất hiện ria mép rậm.
Bệnh nhân nhi xuất hiện hiện tượng rậm lông, tóc mọc thấp bất thường, lan ra vùng trán
Các bác sĩ chỉ định thực hiện xét nghiệm cortisol và chẩn đoán bé bị suy giảm miễn dịch do dùng thuốc có corticoid liên tục. Bé được các bác sĩ điều trị bệnh lý viêm phổi hiện tại kèm và theo dõi biến chứng do corticoid kéo dài gây ra ở trẻ.
Ths.BS. Nguyễn Thị Điệp – Phó Trưởng Khoa Nhi BUH chia sẻ về tình trạng này như sau: “Trẻ bỗng dưng xuất hiện nhiều lông rậm, cơ thể phù nề, nặng mặt là triệu chứng lâm sàng của hội chứng suy tuyến thượng thận thường gặp đối với người sử dụng corticoid quá liều và không đúng chỉ định.”
Bé trai được chẩn đoán bị suy giảm miễn dịch do dùng thuốc có corticoid liên tục
Khoa Nhi – Bệnh viện Đại học Y Dược Buôn Ma Thuột với phương tiện y tế hiện đại và đội ngũ Y Bác sĩ và điều dưỡng luôn sẵn sàng chăm sóc, theo dõi sức khỏe cũng như sự phát triển của trẻ từ khi mới sinh cho đến khi trưởng thành. Bệnh viện tiếp nhận khám, chẩn đoán, tư vấn và điều trị nội trú và ngoại trú hầu hết các bệnh lý nhi khoa bao gồm các bệnh lý về thể chất, tâm sinh lý, khám chủng ngừa… nhằm mang tới giải pháp chăm sóc sức khỏe tối ưu cho các bệnh nhi trong khu vực.
Để được tư vấn trực tiếp và hoàn toàn miễn phí, Quý Khách Hàng vui lòng bấm số HOTLINE 1900 1147