THẬN TRỌNG TRONG SỬ DỤNG PPI TRÊN BỆNH NHÂN XƠ GAN
Tác dụng phụ của việc dùng thuốc ức chế bơm proton kéo dài tiếp tục là vấn đề đáng được quan tâm hiện nay, đặc biệt khi các thuốc PPI không kê đơn được sử dụng rộng rãi. Những tác dụng phụ trên hệ thần kinh, hệ hô hấp, huyết học, thận, hệ tiêu hóa và tim mạch của các PPI đã được báo cáo.
1. Dùng PPI lâu ngày có thể dẫn tới bệnh não gan ở bệnh nhân xơ gan
Ở những bệnh nhân bị bệnh gan mạn tính và xơ gan, các tác dụng phụ khi sử dụng PPI kéo dài chưa được xác định rõ ràng. Dữ liệu về nhóm bệnh nhân này phần lớn đều là các dữ liệu về việc sử dụng PPI ngắn ngày để phòng ngừa nguy cơ xuất huyết tái phát sớm sau can thiệp nội soi xuất huyết tĩnh mạch cấp tính. Tuy nhiên, khoảng 74% bệnh nhân xơ gan đã được báo cáo là sử dụng PPI không đúng theo chỉ định của thuốc.
Những nguy cơ tiềm ẩn liên quan đến việc sử dụng PPI dài ngày ở bệnh nhân xơ gan bao gồm các nguy cơ nhiễm khuẩn như viêm phúc mạc nguyên phát cũng như bệnh lý não gan. Bệnh não gan là một biến chứng nguy hiểm của xơ gan, có thể biểu hiện ở cả hai dạng cấp tính và mãn tính. Bệnh nhân có thể biểu hiện một loạt các triệu chứng liên quan đến rối loạn chức năng thần kinh và tâm thần
2. Kết quả của một nghiên cứu
Kết quả rút ra từ một nghiên cứu hồi cứu để đánh giá mối liên quan giữa thuốc ức chế bơm proton (PPI) với tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân ở bệnh nhân xơ gan. Kết quả cho thấy, tỷ lệ tử vong giảm xuống ở bệnh nhân nhập viện do xuất huyết tiêu hóa. Cụ thể, bệnh nhân xơ gan bị xuất huyết tiêu hóa dùng PPI giảm 18% tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân so với các bệnh nhân khác.
Cụ thể, bệnh nhân xơ gan bị xuất huyết tiêu hóa dùng PPI giảm 18% tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân so với các bệnh nhân khác.
Ngược lại, bệnh nhân không bị xuất huyết tiêu hóa, có mối liên quan giữa việc sử dụng PPI với tăng 23% tỷ lệ tử vong liên quan tới gan. Phân tích sâu hơn cho thấy: tỷ lệ tử vong tăng lên có thể liên quan đến tăng 21% nguy cơ nhiễm trùng do sử dụng PPI hoặc tăng 64% nguy cơ mất bù.
Từ kết quả nghiên cứu, các tác giả cho rằng:
- Với bệnh nhân xơ gan nhập viện vì xuất huyết tiêu hóa thì nên kê đơn PPI cho bệnh nhân vì lúc này lợi ích (giảm tỷ lệ tử vong) lớn hơn các nguy cơ PPI mang lại.
- Ngược lại, với bệnh nhân xơ gan và khó chịu ở bụng một cách mơ hồ, chỉ nên kê đơn PPI sau khi cân nhắc liệu pháp này sẽ có ích. Nên sử dụng ở liều tối thiểu nhưng vẫn đạt hiệu quả.
3. Bức tranh toàn cảnh về PPI ở bệnh nhân xơ gan
Thời gian bán hủy của PPI sẽ kéo dài trên bệnh nhân xơ gan và điều đó có thể dẫn đến sự thay đổi hệ vi sinh vật trong dạ dày, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Tuy nhiên, các nghiên cứu về tác động của PPI đối với kết cục bất lợi trên bệnh nhân xơ gan bị cản trở nhiều do cỡ mẫu nhỏ, nhiều yếu tố gây nhiễu. Vì vậy, kết quả nghiên cứu này đã loại trừ các bệnh nhân có điểm Fib-4 ban đầu < 1,45, bệnh nhân đã được ghép gan trước đó, xơ gan mất bù ban đầu, ung thư biểu mô tế bào gan trong 6 tháng kể từ ngày nghiên cứu và dưới 6 tháng theo dõi.
Tài liệu tham khảo:
1. Hemstreet, B. A. (2018). Chronic PPI use could cause hepatic encephalopathy in patients with cirrhosis. Pharmacy Today, 24(8),
2. PPIs Should Be Used ‘Judiciously’ in Patients With Cirrhosis, Medscape